List of Cyrillic letters
See also: List of Cyrillic digraphs
Variants of Cyrillic are used by the writing systems of many languages, especially languages used in the former Soviet Union. The tables below list the Cyrillic letters in use in various modern languages and show the primary sounds they represent in them (see the articles on the specific languages for more detail). Letter forms with a combined diacritic which are not considered separate letters in any language (notably vowels with accent marks which are sometimes used in some languages to indicate stress and/or tone) are excluded from the tables, with the exception of ѐ and ѝ[a]. The highlighted letters are those of the basic (original) Cyrillic alphabet; archaic letters no longer in use in any language today are not listed.
| Language families | Slavic languages | Other Indo-European | Uralic | Caucasian | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Alphabet | ru | be | uk | rue | sr[b] | bg | mk | mo | os | tg | sjd | mhr | mrj | udm | kca | yrk | ab | kbd | ce | |||
| А а | /a/ | /ɑ/ | /a/ | /ɑ/ | /a/ | /ɑ/ | /aː/ | |||||||||||||||
| Ӑ ӑ | ||||||||||||||||||||||
| Ӓ ӓ | /ʲa/ | /æ/ | /ɐ/ | |||||||||||||||||||
| Ә ә | /ɤ~ʌ/ | |||||||||||||||||||||
| Ӛ ӛ | /ɘ/ | |||||||||||||||||||||
| Ӕ ӕ | /ɐ/ | |||||||||||||||||||||
| Б б | /b/ | /β, b/ | /b/ | |||||||||||||||||||
| В в | /v/ | /ʋ~w/ | /v/ | |||||||||||||||||||
| Г г | /g/ | /ɣ/ | /ɦ/ | /g/ | /ɣ, g/ | /g/ | /ɣ, g/ | /g/ | /ɣ/ | /g/ | ||||||||||||
| Ґ ґ | /g/ | |||||||||||||||||||||
| Ѓ ѓ | /ɟ/ | |||||||||||||||||||||
| Ғ ғ | /ʁ/ | |||||||||||||||||||||
| Ӷ ӷ | /ɣ~ʁ/ | |||||||||||||||||||||
| Ҕ ҕ | /ɣ/ | |||||||||||||||||||||
| Д д | /d/ | /ð, d/ | /d/ | |||||||||||||||||||
| Ђ ђ | /dʑ/ | |||||||||||||||||||||
| Е е | /je/ | /e/ | /je, ʲe/ | /e/ | /je, ʲe/ | /e, ʲe, je/ | /je, ʲe, e, ɤ/ | /ɛ/ | /e, ja, aj/ | /e, ɛː, je, ie/ | ||||||||||||
| Ѐ ѐ | /e/[a] | |||||||||||||||||||||
| Ё ё | /jo/[c] | /jɔ/ | /jɔ/ | /jo/ | /jɒ/ | /jo, ʲo/ | /jo/ | /jo, ʲo/ | /jo/ | |||||||||||||
| Ӗ ӗ | ||||||||||||||||||||||
| Ҽ ҽ | /tʂ/ | |||||||||||||||||||||
| Ҿ ҿ | /ʈ͡ʂʼ/ | |||||||||||||||||||||
| Є є | /je/ | |||||||||||||||||||||
| Ж ж | /ʐ/ | /ʒ/ | /ʐ/ | /ʒ/ | ||||||||||||||||||
| Ӂ ӂ | /dʒ/ | |||||||||||||||||||||
| Җ җ | ||||||||||||||||||||||
| Ӝ ӝ | /d͡ʒ/ | |||||||||||||||||||||
| З з | /z/ | /z~ʒ/ | /z/ | |||||||||||||||||||
| З́ з́ | /ʑ/[b] | |||||||||||||||||||||
| Ҙ ҙ | ||||||||||||||||||||||
| Ӟ ӟ | /dʲʑ/ | |||||||||||||||||||||
| Ӡ ӡ | /dz/ | |||||||||||||||||||||
| Ѕ ѕ | /dz/ | |||||||||||||||||||||
| И и | /i/ | /ɪ/ | /i/ | /i, ʲi/ | /i/ | /i~ɨ/ | /i/ | |||||||||||||||
| Ѝ ѝ | /i/[a] | |||||||||||||||||||||
| Ӥ ӥ | /i/ | |||||||||||||||||||||
| Ӣ ӣ | /iː/ | |||||||||||||||||||||
| І і | /i/ | |||||||||||||||||||||
| Ї ї | /ji/ | |||||||||||||||||||||
| Ӏ ӏ | /ʔ/ | /ʢ/ | ||||||||||||||||||||
| Й й | /j/ | /j/ | /j/ | /j/ | ||||||||||||||||||
| Ҋ ҋ | /j̊/ | |||||||||||||||||||||
| Ј ј | /j/ | /j/ | /j̊/ | |||||||||||||||||||
| К к | /k/ | /kʼ/ | /k/ | |||||||||||||||||||
| Қ қ | /q/ | /kʰ/ | ||||||||||||||||||||
| Ҟ ҟ | /qʼ/ | |||||||||||||||||||||
| Ҡ ҡ | ||||||||||||||||||||||
| Ӄ ӄ | /q/ | |||||||||||||||||||||
| Ҝ ҝ | ||||||||||||||||||||||
| Л л | /l~ɫ/ | /l/ | /l~ɫ/ | /l/ | /l~ɫ/ | /l/ | /l~ɮ/ | /l/ | ||||||||||||||
| Ӆ ӆ | /l̥/ | |||||||||||||||||||||
| Љ љ | /ʎ/ | /l/ | ||||||||||||||||||||
| М м | /m/ | |||||||||||||||||||||
| Ӎ ӎ | /m̥/ | |||||||||||||||||||||
| Н н | /n/ | |||||||||||||||||||||
| Ӊ ӊ | /n̥/ | |||||||||||||||||||||
| Ң ң | ||||||||||||||||||||||
| Ӈ ӈ | /ŋ/ | /ŋ/ | ||||||||||||||||||||
| Ҥ ҥ | /ŋ/ | |||||||||||||||||||||
| Њ њ | /ɲ/ | /ɲ/ | ||||||||||||||||||||
| О о | /o/ | /ɔ/ | /o/ | /ɔ/ | /o/ | /ɔ/ | /o/ | /ɔ/ | /o/ | |||||||||||||
| Ӧ ӧ | /ø/ | /ʌ/ | /ø/ | |||||||||||||||||||
| Ө ө | /ŏ/ | |||||||||||||||||||||
| Ӫ ӫ | /ɵ~ɞ/ | |||||||||||||||||||||
| Ҩ ҩ | /ɥ/ | |||||||||||||||||||||
| П п | /p/ | /pʼ/ | /p/ | |||||||||||||||||||
| Ҧ ҧ | /pʰ/ | |||||||||||||||||||||
| Р р | /r/ | /r~ɾ/ | /r/ | |||||||||||||||||||
| Ҏ ҏ | /r̥/ | |||||||||||||||||||||
| С с | /s/ | /s~ʃ/ | /s/ | |||||||||||||||||||
| С́ с́ | /ɕ/[b] | |||||||||||||||||||||
| Ҫ ҫ | ||||||||||||||||||||||
| Т т | /t/ | /tʼ/ | /t/ | |||||||||||||||||||
| Ҭ ҭ | /tʰ/ | |||||||||||||||||||||
| Ћ ћ | /tɕ/ | |||||||||||||||||||||
| Ќ ќ | /c~tɕ/ | |||||||||||||||||||||
| У у | /u/ | [u]; /w/ | /u/ | |||||||||||||||||||
| Ў ў | /w/ | |||||||||||||||||||||
| Ӳ ӳ | ||||||||||||||||||||||
| Ӱ ӱ | /y/ | /y/ | ||||||||||||||||||||
| Ӯ ӯ | /ɵ~ø/ | |||||||||||||||||||||
| Ү ү | ||||||||||||||||||||||
| Ұ ұ | ||||||||||||||||||||||
| Ф ф | /f/ | |||||||||||||||||||||
| Х х | /x/ | /h/ | /χ/ | /x/ | /χ/ | /x/ | ||||||||||||||||
| Ҳ ҳ | /h/ | /ħ/ | ||||||||||||||||||||
| Һ һ | /ʰ~h/ | |||||||||||||||||||||
| Ц ц | /ts/ | |||||||||||||||||||||
| Ҵ ҵ | /tsʼ/ | |||||||||||||||||||||
| Ч ч | /tɕ/ | /tʂ/ | /tʃ/ | /tɕ/ | /tʃ/ | /tɕ/ | /tʃʰ/ | /tʃ/ | ||||||||||||||
| Ӵ ӵ | /tɕ/ | |||||||||||||||||||||
| Ҷ ҷ | /dʒ/ | /tʃʼ/ | ||||||||||||||||||||
| Ӌ ӌ | ||||||||||||||||||||||
| Ҹ ҹ | ||||||||||||||||||||||
| Џ џ | /dʒ/ | /dʒ/ | /ɖʐ/ | |||||||||||||||||||
| Ш ш | /ʂ/ | /ʃ/ | /ʃ~ʂ/ | /ʃ/ | /ʂ/ | /ʃ/ | ||||||||||||||||
| Щ щ | /ɕː/ | /ʃtʃ/ | /ʃt/ | /ʃtʃ/ | (/ʃtʃ/) | /ç/ | /ʃtʃ/ | /ɕ(ː)/ | /ʃtʃ/ | /ɕː/ | /ɕ/ | |||||||||||
| Ъ ъ | [d] | [d] | /ɤ~ɐ/ | [e] | /ʔ/ | [d] | /ˠ/ | /ʔ/ | ||||||||||||||
| Ы ы | [ɨ] | /ɨ/ | /ɨ/ | (/i/) | /ɨ/ | /ɤ/ | /ɨ~ɯ/ | /ɨ/ | /ə/ | (/i/) | ||||||||||||
| Ӹ ӹ | /ɯ~ə/ | |||||||||||||||||||||
| Ь ь | /ʲ/ | /ʲ/ | /ʲ/ | (/ʲ/) | /ʲ/ | [f] | ||||||||||||||||
| Ҍ ҍ | /ʲ/ | |||||||||||||||||||||
| Э э | [ɛ] | /ɛ/ | /ə/ | (/e/) | /e/ | /e, ɛː/ | /e, æ/ | /e/ | ||||||||||||||
| Ӭ ӭ | /ʲe/ | |||||||||||||||||||||
| Ю ю | /ju/ | /ju/ | /ju/ | /ju/ | ||||||||||||||||||
| Я я | /ja/ | /jɑ/ | /ja/ | /ja/ | /ja/ | /jɑ/ | /ja/ | /jɑ/ | /ja/ | |||||||||||||
| Alphabet | ru | be | uk | rue | sr | bg | mk | mo | os | tg | sjd | mhr | mrj | udm | kca | yrk | ab | kbd | ce | |||
| Language families | Turkic languages | Tung. | Mongolic | Chin. | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Alphabet | az | tk | kk | ky | krc | ba | tt | alt | kjh | sah | tyv | uz | ug | cv | evn | bua | mn | xal | dng |
| А а | /ɑ/ | /a/ | /ɑ/ | /a/, /æ/ | /a/ | /ɑ/ | /a/ | /ɑ/ | /a~æ/ | /ɑ/ | /a/ | /a, ɑ/ | |||||||
| Ӑ ӑ | /ə/ | ||||||||||||||||||
| Ӓ ӓ | |||||||||||||||||||
| Ә ә | /æ/ | /æ/ | /æ/ | /æ/ | /ɤ/ | ||||||||||||||
| Ӛ ӛ | |||||||||||||||||||
| Ӕ ӕ | |||||||||||||||||||
| Б б | /b/ | /b~p/ | /b/ | /w/ | /b/ | /p/ | |||||||||||||
| В в | /v/ | /β/ | (/v/) | /v/ | /w/ | /w/, /v/ | (/v/) | /v/ | (/v/) | /v/, /w/ | /w/ (/v/) | /ʋ/ | /v/ | (/w~β/) | /w̜/ | /w/ | |||
| Г г | /ɡ/ | /ɡ~ʁ/ | /ɡ/ | /ɡ/, /ɣ/ | /ɡ/ | /ɡ/, /ɣ/ | /g/ | /ɡ/, /ɢ/ | /k/ | ||||||||||
| Ґ ґ | |||||||||||||||||||
| Ѓ ѓ | |||||||||||||||||||
| Ғ ғ | /ɣ/ | /ʁ/ | /ɣ/ | /ɣ/ | /ɣ/ | /ʁ/ | |||||||||||||
| Ӷ ӷ | |||||||||||||||||||
| Ҕ ҕ | /ɣ~ʁ/ | ||||||||||||||||||
| Д д | /d/ | /d~t/ | /d/ | /t/ | |||||||||||||||
| Ђ ђ | |||||||||||||||||||
| Е е | /e/ | /iɘ/ | /je, e/ | /e/ | /e/ | /e/, /je/, /jɤ/ | /e/ | /je, e/ | (/e/, /je/) | /e, je/ | /ɛ/, /jɛ/ | /e/ | /ɛ/ | /je/ | /ji~jo/ | /je/ | /iɛ/ | ||
| Ѐ ѐ | |||||||||||||||||||
| Ё ё | /jo/ | (/jo/) | /jo/ | /ø/ | /jo/ | (/jo/) | /jo/ | (/jo/) | (/jɔ/) | (/jo/) | /jo/ | /jɔ/ | /iɔ/ | ||||||
| Ӗ ӗ | /ɘ/ | ||||||||||||||||||
| Ҽ ҽ | |||||||||||||||||||
| Ҿ ҿ | |||||||||||||||||||
| Є є | |||||||||||||||||||
| Ж ж | /ʒ/ | /dʒ/ | /dʒ/, /ʒ/ | /ʒ/ | (/ʒ/) | /ʒ/ | /dʒ/ | /ʒ/ | /ʐ/ | /ʒ/ | /tʃ/ | /ʐ/ | |||||||
| Ӂ ӂ | |||||||||||||||||||
| Җ җ | /dʒ/ | /ʑ/ | /dʒ/ | /dʒ/ | /tʂ, tɕ/ | ||||||||||||||
| Ӝ ӝ | |||||||||||||||||||
| З з | /z/ | /ð/ | /z/ | (/z/) | /z/ | /ts/ | |||||||||||||
| З́ з́ | |||||||||||||||||||
| Ҙ ҙ | /ð/ | ||||||||||||||||||
| Ӟ ӟ | |||||||||||||||||||
| Ӡ ӡ | |||||||||||||||||||
| Ѕ ѕ | |||||||||||||||||||
| И и | /i/ | /ɪ/ | /ɪ/, /ɯ/ | /i/ | /i, ei/ | ||||||||||||||
| Ѝ ѝ | |||||||||||||||||||
| Ӥ ӥ | |||||||||||||||||||
| Ӣ ӣ | |||||||||||||||||||
| І і | /ɘ/ | /ɪ/ | |||||||||||||||||
| Ї ї | |||||||||||||||||||
| Ӏ ӏ | |||||||||||||||||||
| Й й | /j/ | /j/, /ȷ̃/ | /j/ | /i/ | /j/ | ||||||||||||||
| Ҋ ҋ | |||||||||||||||||||
| Ј ј | /j/ | /ɟ/ | |||||||||||||||||
| К к | /c/ (/k/) | /k~q/ | /k/ | /k~q/ | /k/ | /k/, /q/ | /k/ | /k~q/ | /k/ | (/k/) | (/kʰ~x/) | (/k/) | /kʰ/ | ||||||
| Қ қ | /q/ | /q/ | |||||||||||||||||
| Ҟ ҟ | |||||||||||||||||||
| Ҡ ҡ | /q/ | ||||||||||||||||||
| Ӄ ӄ | |||||||||||||||||||
| Ҝ ҝ | /ɟ/ | ||||||||||||||||||
| Л л | /l/ | /ɮ/ | /l/ | ||||||||||||||||
| Ӆ ӆ | |||||||||||||||||||
| Љ љ | |||||||||||||||||||
| М м | /m/ | ||||||||||||||||||
| Ӎ ӎ | |||||||||||||||||||
| Н н | /n/ | ||||||||||||||||||
| Ӊ ӊ | |||||||||||||||||||
| Ң ң | /ŋ/ | /ŋ/ | /ŋ/ | /ŋ/ | /ŋ/ | /ŋ/ | |||||||||||||
| Ӈ ӈ | /ŋ/ | ||||||||||||||||||
| Ҥ ҥ | /ŋ/ | /ŋ/ | |||||||||||||||||
| Њ њ | |||||||||||||||||||
| О о | /o/ | /uʊ/ | /o/ | /ɔ/ | /o/ | /ɔ/ | |||||||||||||
| Ӧ ӧ | /ø/ | ||||||||||||||||||
| Ө ө | /ø/ | /yʉ/ | /ø/ | /ø/ | /ø/ | /ø/ | /ø/ | /o/ | |||||||||||
| Ӫ ӫ | |||||||||||||||||||
| Ҩ ҩ | |||||||||||||||||||
| П п | /p/ | /p~pʰ/ | /p/ | (/p/) | (/pʰ/) | /pʰ/ | |||||||||||||
| Ҧ ҧ | |||||||||||||||||||
| Р р | /ɾ/ | /r/ | /ɾ/ | /r/ | /ɾ/ | /r/ | /ɾ/ | /r/ | /ɚ, r/ | ||||||||||
| Ҏ ҏ | |||||||||||||||||||
| С с | /s/ | /θ/ | /s/ | ||||||||||||||||
| С́ с́ | |||||||||||||||||||
| Ҫ ҫ | /θ/ | /ɕ/ | |||||||||||||||||
| Т т | /t/ | /t~tʰ/ | /t/ | /tʰ/ | |||||||||||||||
| Ҭ ҭ | |||||||||||||||||||
| Ћ ћ | |||||||||||||||||||
| Ќ ќ | |||||||||||||||||||
| У у | /u/ | /w/, /ʊw/, /ʉw/ | /u/ | /u/, /w/ | /u/ | /ʊ/ | /ɤu, u/ | ||||||||||||
| Ў ў | /w/ | /o/ | /u/ | ||||||||||||||||
| Ӳ ӳ | /y/ | ||||||||||||||||||
| Ӱ ӱ | /y/ | ||||||||||||||||||
| Ӯ ӯ | |||||||||||||||||||
| Ү ү | /y/ | /ʉ/ | /y/ | /y/ | /y/, /w/ | /y/ | /ʏ/ | /y/ | /u/ | /y/ | |||||||||
| Ұ ұ | /ʊ/ | ||||||||||||||||||
| Ф ф | /f/ | /ɸ/ | (/f/) | /f/ | /ɸ/ | (/f/) | /f~ɸ/ | (/f/) | /f/ | (/f/) | (/f~pʰ/) | (/f/) | /f/ | ||||||
| Х х | /x~χ/ | /h~x/ | (/x/) | /h/ | /x/ | /χ/ | /x/ | ||||||||||||
| Ҳ ҳ | /h/ | ||||||||||||||||||
| Һ һ | /h/ | /h/ | /h/ | /h/ | /h/ | /h/ | /h/ | ||||||||||||
| Ц ц | (/ts/) | (/t͡s/) | (/ts/) | /t͡s/ | (/ts/) | /t͡s/ | (/ts/) | (/t͡s/) | (/ts/) | (/ts/) | /ts/ | (/ts/) | /t͡sʰ/ | ||||||
| Ҵ ҵ | |||||||||||||||||||
| Ч ч | /tʃ/ | (/tɕ/) | /tʃ/ | /ɕ/ | (/tʃ/) | /tʃ/ | /c/ | /tʃ/ | /tɕ/ | /tʃ/ | (/tʃ/) | /tʃʰ/ | /tʂʰ, tɕʰ/ | ||||||
| Ӵ ӵ | |||||||||||||||||||
| Ҷ ҷ | |||||||||||||||||||
| Ӌ ӌ | /dʒ/ | ||||||||||||||||||
| Ҹ ҹ | /dʒ/ | ||||||||||||||||||
| Џ џ | |||||||||||||||||||
| Ш ш | /ʃ/ | (/ʃ/) | /ʃ/ | /ʂ/ | /ʃ/ | /ʂ/ | |||||||||||||
| Щ щ | (/ʃtʃ/) | (/ɕ/) | /ʃtʃ, ʃː/ | (/ʃ/) | /ɕ/ | /ʃɕ/ | (/ʃtʃ/) | /ɕː/ | (/ɕː/) | (/ʃtʃ/) | (/ɕː/, /ɕtɕ/) | (/ʃtʃ/) | /ɕ/ | ||||||
| Ъ ъ | * | (*) | (*) | (/j/) | * | /ʔ/ | (*) | (*) | (*) | (*) | /ʔ/ | (*) | (*) | (*) | (*) | (*) | |||
| Ы ы | /ɯ/ | /ɯ/ | /ə/ | /ɯ/ | /ɨ/ | /ɯ/ | /ɤ/ | /ɯ/ | /ɯ/ | /ɯ/ | /ɯ/ | /ɯ/ | /i/ | /ʉ/ | /i/ | /i/ | /ɪ, ɨə/ | ||
| Ӹ ӹ | |||||||||||||||||||
| Ь ь | * | (/ʲ/) | (*) | (/ʲ/) | /ʲ/ | /ʔ/ | (*) | (*) | (*) | (*) | (*) | (*) | (*) | /ʲ/ | /ʲ/ | /ʲ/ | (*) | ||
| Ҍ ҍ | |||||||||||||||||||
| Э э | /e/ | (/e/) | /e/ | /e/, /æ/ | /e/ | /e/, /ʔ/ | (/e/) | /e/ | /e/ | /e/ | /ɛ/ | /e/ | /e/ | /ɛ/ | /e/ | /e/ | /ɛ/ | ||
| Ӭ ӭ | |||||||||||||||||||
| Ю ю | /ju/ | /jʉw/, /jʊw/ | /ju, jy/ | /y/ | /ju/ | /ju/, /jy/ | (/ju/) | /ju/ | (/ju/) | (/ju/) | (/ju/) | (/ju/) | (/ju/) | /ju/ | /ju/ | /ju, jʊ/ | /jʊ/ | /iɤu/ | |
| Я я | /ja/ | /jɑ/ | /ja, jɑ/ | /æ/ | /ja/ | /ja/, /jæ/ | (/jɑ/) | /ja/ | (/ja/) | (/ja/) | (/ja/) | (/jɑ/) | (/ja/) | /ja/ | /ja/ | /ja/ | /ja/ | /ia, iɑ/ | |
| Alphabet | az | tk | kk | ky | krc | ba | tt | alt | kjh | sah | tyv | uz | ug | cv | bua | mn | xal | evn | dng |
Notes
- ^a ѐ and ѝ are not considered separate letters, but variants of е and и respectively. They are used in some South Slavic languages for preventing ambiguity, and have been assigned Unicode code points.
- ^b The letters з́ and с́ only appear in the Montenegrin alphabet, which is otherwise identical to the Serbian alphabet and was not given a separate column.
- ^c In normal Russian texts ё is written without the dots, that is it appears as е. The dots are sometimes added to prevent ambiguity or in children books.
- ^d In the indicated languages, ъ indicates that the preceding consonant is not iotated.
- ^e In Ossetian, ъ is combined with consonants to indicate new phonemes, most commonly ejective consonants.
- ^f In Chechen, ь is combined with both consonants and vowels to indicate various new phonemes.
- There are many languages that use two or more scripts, for example Latin or Arabic.
- In Belarusian and Ukrainian there is an apostrophe to indicate de-palatalization of the preceding consonant.
- Azerbaijani has the apostrophe ⟨’⟩ as a letter.
- Nenets has the apostrophe ⟨ʼ⟩ and double apostrophe ⟨ˮ⟩ as letters.
See also
- Cyrillic script
- Cyrillic digraphs
- Cyrillic characters in Unicode
- Languages using Cyrillic
- List of Latin letters
This article is issued from Wikipedia - version of the 12/3/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.